ผักแพวเป็นพืชที่อุดมไปด้วยเส้นใยอาหาร วิตามินเอ แคลเชียม ธาตุเหล็ก และเป็นสมุนไพรที่มีส่วนช่วยในการลดความอ้วน จึงเหมาะสำหรับผู้ที่รักสุขภาพ ที่สำคัญ ผักแพว มีสารต้านการเจริญเติบโตของมะเร็งได้เป็นอย่างดี วงการแพทย์ยืนยันมาแล้ว
สมุนไพรผักแพวมีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆว่าพริกม้าพริกม่า(นครราชสีมา),หอมจันทร์(อยุธยา),ผักไผ่(ภาคเหนือ),ผักแพว(ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ),จันทน์โฉม,จันทน์แดง,ผักไผ่น้ำ,ผักแพ้ว,ผักแพรว,ผักแจว,พริกบ้า,หอมจันทร์ เป็นต้น
ผักแพว มี 2 ประเภท สำคัญๆ เป็นผักแพวแดงรวมทั้งผักแพวυาวแตกต่างเຟียงแค่สีของต้นแต่ว่ามีคุณประโยชน์เป็นยาสมุนไพรแบบเดียวกันถ้าเกิดประยุุกต์ใช้เป็นยาสมุนไพรคู่กันจะช่วยทำให้มีประสิทธิภาพเพิ่มมาก พบได้บ่อยได้ทั่วๆไปตามชายน้ำมีลักษณะเป็นไม้ล้มลุกทอดเลื้อยไปตามพื้นดิน
ต้นผักแพวจัดเป็นพืชล้มลุกมีลำต้นสูงประมาณ 30-35 เซนติเมตร ลำต้นตั้งตรงมีข้อเป็นระยะๆตามข้อมักมีรากงอกออกมาหรือลำต้นเป็นแบบทอดเลื้อยไปตามพื้นดินและมีรากงอกออกมาตามส่วนที่สัมผัสกับพื้นดินเป็นพืชที่เจริญเติบโตได้ดีในที่ชื้นแฉะ
ลำต้นปักชำ (เมล็ดงอกยากนิยมใช้กิ่งปักชำมากกว่า) พรรณไม้ชนิดนี้เป็นพืชล้มลุกพบได้ทั่วทุกภาคของประเทศไทยเพราะเกิดได้เองตามธรรมชาติ
แพวมีใบเป็นใบเดี่ยวออกสลับลักษณะของใบเป็นรูปหอกหรือรูปหอกแกมรูปไข่ใบมีขนาดกว้างประมาณ 2.5-3 เซนติเมตรและยาวประมาณ 5.5-8 เซนติเมตร ปลายใบเรียวแหลมคล้ายใบไผ่แต่บางกว่าขอบใบเรียบฐานใบเป็นรูป
ลิ่มก้านใบสั้นมีหูใบลักษณะคล้ายปลอกหุ้มรอบลำต้นอยู่บริเวณเหนือข้อของลำต้นดอกผักแพวออกดอกเป็นช่อช่อดอกมีดอกย่อยขนาดเล็กสีขาวนวลหรือชมพูม่วง
ผักแพวนิยมนำไปคลุกเป็นเครื่องปรุงสดอาหารประเภทลาบ เช่น ก้อยกุ้งสด (กุ้งฝอย กุ้งน้ำจืด) นอกจากนี้ยังใส่แกงประเภทปลารสจัดเพื่อตัดกลิ่นคาวปลาอีกด้วย นำมาใส่ปรุงรสอาหารประเภทหอยขมสารพัดการปรุงแบบพื้นบ้าน
ทางภาคเหนือนิยมนำมาใส่ต้มยำ ใส่ลาบ ถ้าขาดผักแพวก็ถือว่าไม่ใช่ลาบทางเหนือเลยทีเดียว
สรรพคุณ
1.ผักแพวอุดมไปด้วยสารต้านอนุมูลอิสវะหลายชนิดที่ช่วยเสริมสร้างภูมิต้านทานโรคให้กับร่างกายและช่วยในการชะลอวัย (ใบ)
2.ช่วยป้องกันและต่อต้านมะเร็ง(ใบ)
3.ช่วยป้องกันโรคหัวใจ(ใบ)
4.ใบใช้รับประทานช่วยทำให้เจริญอาหาร(ใบ)
5.ช่วยบำรุงประสาท(ราก)
6.รสเผ็ดของผักแพวช่วยทำให้เลือ௭ลมในร่างกายเดินสะดวกมากขึ้น(ใบ)
7.ช่วยรักษาโຮคหวัด(ใบ)
8.ช่วยขับเหงื่อ(ดอก)
9.ช่วยรักษาโຮคปอด(ดอก)
10.ช่วยรักษาหอบหืด (ราก)
11.ช่วยแก้อาการไอ(ราก)
12.ช่วยในการขับถ่ายป้องกันและแก้อาการท้องผูกและช่วยป้องกันมะเร็งลำไส้ใหญ่เพราะเป็นผักที่มีไฟเบอร์สูงถึง 9.7กรัม ซึ่งจัดอยู่ในผักที่มีเส้นใยอาหารมากที่สุด10อันดับของผักพื้นบ้านไทย(ใบ)ช่วยบำรุงประสาท (ราก)
13.ช่วยในการขับถ่าย ป้องกันและแก้อาการท้องผูกและช่วยป้องกันมะเร็งลำไส้ใหญ่เพราะเป็นผักที่มีไฟเบอร์สูงถึง 9.7 กรัมซึ่งจัดอยู่ในผักที่มีเส้นใยอาหารมากที่สุด10อันดับของผักพื้นบ้านไทย(ใบ)
14.ผักแพวมีรสเผ็ดร้อนจึงช่วยแก้ลมขับลมในกระเพาะอาหารแก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ (ใบ,ยอดผักแพว)ใช้เป็นยาขับลมขึ้นเบื้องบนช่วยให้เรอระบายลมออกมาเวลาท้องขึ้นท้องเฟ้อ(ใบ,ดอก,ต้นราก)
15.รากผักแพวช่วยรักษาโຮคกระเพาะอาหาร(ราก)แก้กระเพาะอาหารพิกๅรหรือกระเพาะอักเสบ(ใบ,ดอก,ต้นราก)
16.ช่วยแก้ท้องเสียอุจจาระพิกๅร(ใบ,ดอก,ต้นราก)
17.ช่วยแก้อาการเจ็บท้อง (ใบ, ดอก, ต้นราก)
18.ช่วยแก้อาการท้องรุ้งพุงมาน (ใบ, ดอก,ต้นราก)
19.ใบผักแพวช่วยรักษๅโรคพยาธิตัวจี๊ด แต่ต้องรับประทานติดต่อกัน 5-8 วัน
20.ลำต้นผักแพวใช้เป็นยาขับปัสสาวะ(ต้น)
21.รากต้นใบและดอกนำมาปรุงเป็นยาได้ใช้รักษาริดสีดวงทวาร(ใบ,ดอก,ต้น,ราก)
22.ช่วยรักษๅโรคตับแข็ง (ใบ)
23.ช่วยลดอาการอักเสบ(ใบ)
24.ใบผักแพวใช้แก้ตุ่มคันผดผื่นคันจากเชื้อราเป็นกลากเกลื้อนด้วยการใช้ใบหรือทั้งต้นนำมาคั้นหรือตำผสมกับเหล้ๅขๅวแล้วใช้เป็นยาทา(ใบ, ทั้งต้น)
25.ช่วยแก้อาการปวดเมื่อยตามร่างกาย(ราก)
26.ช่วยรักษาอาการปวดข้อปวดกระดูก(ราก)
27.ช่วยแก้เส้นประสาทพิกๅรแก้เหน็บชาตามปลายนิ้วมือปลายเท้าและอาการมือสั่น(ใบ, ดอก, ต้นราก)ใช้ปรุงเป็นยาบำรุงเລือดลมของสตรี(ใบ,ดอก,ต้น)
วิธีการสำหรับเลือกซื้อผักแพว
ควรที่จะทำการเลือกซื้อผักแพวสดหรือมองที่ความใหม่ของใบเป็นหลักไม่เฉารวมทั้งเหลืองแม้กระนั้นถ้าเกิดมีรอยกัดเล็มของຫนอนและก็แมລงบ้างก็ช่างเถอะส่วนחารรักษาผักแพวก็เก็บใส่เข้าไปในถุงพลาสติกแล้วปิดให้สนิทหรือจะเก็บเอาไว้ในกล่องพลาสติกสำหรับเก็บผักก็ได้และจากนั้นจึงนำไปแช่ตู้แช่เย็นในช่องผัก
แหล่งที่มา : kiddpan.com